Verslaving. Misschien herken je het wel. Je kan verslaafd zijn aan zo’n beetje alles– je telefoon, frituur, lippenbalsem, etc. Mensen met autisme kunnen ook een comorbide verslaving hebben. Zijn we er gevoeliger voor dan anderen? Wat valt er precies onder verslaving? In dit artikel vertel ik je alles over verslaving en wat voor link het heeft met autisme.

Wat is Verslaving?

Een verslaving kun je zien als een ziekte. Het kan zitten in meerdere plekken in je lichaam, dus ook in je hersenen. Bij een verslaving heb je vaak een onverklaarbare en onweerstaanbare craving naar jouw verslavingsmiddel. Je bent van dit middel afhankelijk en je kan eigenlijk niet meer zonder– het is een noodzaak in je leven.

Je spreekt van een verslaving als je lichamelijk of psychisch niet meer zonder dit middel kan. Vaak heb je steeds meer nodig van dat middel om tevreden te zijn over het effect. Ook krijg je last van ontwenningsverschijnselen als je dit middel tijdelijk niet meer gebruikt, of als je probeert te stoppen. Deze verschijnselen kunnen fysiek zijn, zoals trillen, maar ook psychisch, zoals in paniek raken.

Wat zijn de gevolgen van Verslaving?

Een verslaving heeft gevolgen. Je raakt vaak verslaafd vanwege kortdurende, positieve gevolgen. Het feit is wel dat die positieve gevolgen daarna omslaan in negatieve gevolgen. Je kan ontzettend veel last hebben van een verslaving en hieronder zie je een lijst van gevolgen van verslaving.

Positieve gevolgen

• Je voelt je blijer
• Je kan beter met prikkels omgaan
• Sociale interactie kost minder moeite
• Je voelt je meer ontspannen
• Je kan je beter uiten in het moment
• Door drugs kun je je meer gaan eten (meer over eetproblemen hier)

Negatieve gevolgen

• Schaamte
• Verlate overgevoeligheidsreactie
• Vaak lang bijkomen na gebruik
• Schulden
• Je raakt geïsoleerd van de buitenwereld
• Verliezen van jezelf
• Je raakt eenzaam
• Je voelt je somber
• Overprikkeling (meer daarover hier)
• Vele gezondheidsproblemen
  • Overgewicht
  • Hart- en vaatziekten
  • Astma
  • Kanker
  • Vermoeidheid (meer over vermoeidheid hier)
  • Zwangerschapscomplicaties
  • Intoxicatie
  • Leverfalen
  • Leververvetting
  • Diabetes
  • Etc.

Zoals je ziet zijn de gevolgen van verslaving enorm breed. In dit overzicht zijn dan ook allerlei soorten verslaving meegenomen en niet specifiek één. Dit betekent ook dat niet alle gevolgen voorkomen bij alle soorten verslavingen, maar vaak is er wel degelijk een overlap.

Wat is de link tussen Autisme en Verslaving?

Ten eerste lijkt het erop alsof onze hersenen gemaakt zijn om niet zo snel een gevoel van beloning te krijgen. Dopamine, de neurotransmitter die werkt in het beloningssysteem, is bij ons een beetje disfunctioneel. Het werkt niet helemaal lekker. Deze ‘fout’ wordt ook vaak gevonden bij mensen die last hebben van Substance Use Disorder (SUD), ofwel een verslaving aan bepaalde middelen. Het kan dan ook zo zijn dat mensen met autisme door de disfunctie van dopamine een hoger risico lopen op zo’n type verslaving tot wel twee keer zoveel.

Kenmerken van ASS zijn door sommige studies bestempeld als risico factor voor roken en cannabis gebruik, maar niet per sé alcoholgebruik. (Wat is autisme? Je vindt het hier) Wel hebben mensen met autisme een vergelijkbaar risico om alcohol afhankelijk te worden als mensen met angsten en depressie.

Verder is het zo dat ongeveer 62 procent van de jongens (en meisjes) met autisme dagelijks hun vrije tijd besteden aan gamen en tv-kijken. Als je autisme hebt, is de kans op problematisch gebruik hoger dan normaal.

Autisten zijn bekend om hun hardnekkige routines en vaak worden verslavingsstoornissen beschreven als een hardnekkig patroon of routine. Het is dan ook niet bijzonder dat mensen met autisme makkelijker in de val zullen trappen bij verschillende typen van verslaving.

Vaak kan het ook zelfmedicatie zijn tegen de mentale en soms fysieke pijn die bij autisme hoort. Alcohol is natuurlijk een soort ‘babbelwater’ waardoor sociale situaties een stuk makkelijker worden.

Wat is de Behandeling van Verslaving bij Autisme?

De meest gebruikte behandelingen bij SUD zijn Cognitieve Gedragstherapie, motivationele interviewen en korte interventies. Het doel hierbij is vooral het inzien van hun eigen gedrag en hoe je dit kan veranderen richting afkicken en soberheid.

Vaak werken de gebruikelijke behandelingen van verslaving niet bij autisme. De enige overlappende therapie is CGT. Het punt is wel dat deze therapie aangepast moet worden aan mensen met autisme en hun karaktertrekjes. Dit betekent dat professionals moeten leren over ASS.

Nieuwere manieren zijn CRT, cognitieve remediatie therapie, en het ingaan op de routines. CRT wordt gebruikt om executieve disfunctie tegen te gaan. Dit leek te helpen als dit werd gedaan vóórdat de mensen in een normaal behandelingsprogramma werden gezet tegen verslaving. Ook leek het monitoren van routinematig gebruik van bijvoorbeeld alcohol ook te werken om langzaamaan de hoeveelheid te verminderen.

Conclusie

Zoals eerder gezegd is verslaving geen pretje. Wij als mensen met autisme zijn er dan ook nog eens extra gevoelig voor. We moeten vaak oppassen met wat we tot ons nemen. We moeten koste wat kost onze cravings en emoties onder controle houden om niet in dat gat te vallen.

Het lichtpuntje hierin is dat er wel een behandeling is. Mensen worden beter van verslavingen. Als zij het kunnen dan kan jij het ook! De link met autisme is duidelijk en het zal voor ons dus ook moeilijker zijn om er van af te komen, maar niet onmogelijk.

Bronnen

• VNN
• de Kleijn M., Vos H., Meijer E. (2021-2022) Stoppen met roken. In: Lagro-Janssen T., Teunissen D. (eds) Gendersensitieve huisartsgeneeskunde. Bohn Stafleu van Loghum, Houten.
• Janssen van Raay M., de Noord I. (2022) Problematisch alcoholgebruik. In: Lagro-Janssen T., Teunissen D. (eds) Gendersensitieve huisartsgeneeskunde. Bohn Stafleu van Loghum, Houten.
• Nederlands Jeugdinstituut
• Mentaal beter
• Carpita, B., Muti, D., Cremone, I., Fagiolini, A., & Dell’Osso, L. (2020). Eating disorders and autism spectrum: Links and risks. CNS Spectrums, 1-9. doi:10.1017/S1092852920002011
• Kohls, G., Peltzer, J., Schulte-Rüther, M., Kamp-Becker, I., Remschmidt, H., Herpertz-Dahlmann, B., & Konrad, K. (2011). Atypical brain responses to reward cues in autism as revealed by event-related potentials. Journal of Autism and Developmental Disorders,
• Santosh, P. J., & Mijovic, A. (2006). Does pervasive developmental disorder protect children and adolescents against drug and alcohol use? European Child & Adolescent Psychiatry
• De Alwis, D., Agrawal, A., Reiersen, A. M., Constantino, J. N., Henders, A., Martin, N. G., & Lynskey, M. T. (2014). ADHD symptoms, autistic traits, and substance use and misuse in adult Australian twins. Journal of Studies on Alcohol and Drugs,
• Houben, K., Havermans, R. C., Nederkoorn, C., & Jansen, A. (2012). Beer à no-go: Learning to stop responding to alcohol cues reduces alcohol intake via reduced affective associations rather than increased response inhibition. Addiction
• Scott-Van Zeeland, A. A., Dapretto, M., Ghahremani, D. G., Poldrack, R. A., & Bookheimer, S. Y. (2010). Reward processing in autism. Autism Research
• Arias-Carrión, O., & Pŏppel, E. (2007). Dopamine, learning, and reward-seeking behavior. Acta Neurobiologiae Experimentalis (Wars)
• Gillberg, I. C., Helles, A., Billstedt, E., & Gillberg, C. (2016). Boys with Asperger syndrome grow up: Psychiatric and neurodevelopmental disorders 20 years after initial diagnosis. Journal of Autism and Developmental Disorders,
• Rommelse, N., Langerak, I., van der Meer, J., de Bruijn, Y., Staal, W., Oerlemans, A., & Buitelaar, J. (2015). Intelligence may moderate the cognitive profile of patients with ASD. PloS One,
• Lalanne, L., Weiner, L., & Bertschy, G. (2017). Treatment of addiction in adults with autism spectrum disorder. In Handbook of treatments for autism spectrum disorder (pp. 377-395). Springer, Cham.
• Helverschou, S. B., Brunvold, A. R., & Arnevik, E. A. (2019). Treating patients with co-occurring autism spectrum disorder and substance use disorder: a clinical explorative study. Substance abuse: research and treatment, 13, 1178221819843291.
• Rengit, A.C., McKowen, J.W., O’Brien, J. et al. Brief Report: Autism Spectrum Disorder and Substance Use Disorder: A Review and Case Study. J Autism Dev Disord 46, 2514–2519 (2016). https://doi.org/10.1007/s10803-016-2763-z
• Butwicka, A., Långström, N., Larsson, H. et al. Increased Risk for Substance Use-Related Problems in Autism Spectrum Disorders: A Population-Based Cohort Study. J Autism Dev Disord 47, 80–89 (2017). https://doi.org/10.1007/s10803-016-2914-2